ÇOCUK & AİLE: Tuvalet eğitimi kâbus olmasın

Annelerin kâbusu ve çocuklarda büyük etkisi olan bir süreçten bahsetmek ve tecrübelerimi paylaşmak istiyorum. 

Ben bu konuyu her duyarlı ebeveyn gibi çok araştırdım. Çevremdeki tecrübeli annelere danıştım.

Sonuç olarak kendime bir soru sordum: Neden kendini bu kadar kasıyorsun? Şu ana kadar hangi çocuk tuvaleti kullanmayı öğrenmedi? 

Kızım Berrak şu anda 33 aylık. Ben yaklaşık bir sene evvel eşimin kuzeninin çocuğunun mucizevi şekilde bir hafta içerisinde bezden kurtuluşuna şahit oldum. Kız Berrak ile aynı yaşta ve elbette  insan kıyaslamadan duramıyor. Anne ve Babaannenin yoğun çalışması ile bu kısa zamanda başardıkları bu olay beni çok düşündürdü. Bana bu kadar baskı ve yönlendirme hiç doğru gelmedi. Kız her ne kadar çabuk kuru kalmışsa da, kendini beğendirmek ve büyüklerin ilgisini üzerine çekmek için de razı gelmiş olabilir diye düşünüyordum. Malesef ailesi geniş olduğundan dolayı ufaklık biraz geri planda kalıyor ve ilgiyi üzerine çekmek için aksi davranışlarda bulunuyordu.

Berrak o aralar tuvalet ve lazımlığı merak ediyor ama kullanmaya yanaşmıyordu. Ben tuvalete gidince ona haber verip kapıyı açık bırakırdım. Berrak geldiğinde merakını gidermek için sorularına cevap verip tuvaleti incelemesi ve nasıl kullanıldığını izah ederdim. Uzmanlara göre çocuğun hazır olduğu zaman bizim üzerimize tek düşen görev ona yardımcı olmaktır. Her türlü baskı ve yönlendirme ters tepki vermesine, hatta ileride ruhsal sorunlara yol açabilir. 

Bundan 6 ay evvel bir gün altını bezlemeyip onu izledim. Çişi yada kakası gelince farklı şekilde hareket edip, birşeyler hissediyor mu? Kakası gelince bir kaç aydır ortalıktan kaybolur ve bir köşeye sıkışıp durgunlaşırdı. Sorunca da inkâr ederdi. Belli ki bir utanç duygusu oluşmuş, yanlız kalıp işini yapmak istiyordu. Onunla diyalog kurup eğer kakası gelirse bana haber verip beraber tuvalete gidelim diye tekliflerde bulundum. Bu olayın da gayet doğal olduğunu ve utanmaması gerektiğini izah ettim. Ayrıca güvendiği diğer çevresindeki büyükler de aynı şekilde davrandılar ( baba ve dede dahil). Yani kaka konusunda lâzımlığı ile bir bağ kurmuştuk ki o ilk bezsiz deneyimize başladık. 

Lâzımlığı onun oyun alanına yerleştirdim ve haraketlerinde bir değişiklik gördüğümde ona sordum. Günun sonunda sadece ben onu otturttuğumda anca lâzımlığına yapmıştı, o da her seferinde olmadı. Yaptıklarının %90 ı altına kaçırdı. Sorduğum ve otturttuğum halde iki dakika içerisinde altına yaptığı da oldu ve bu durum onu hiç rahatsız etmedi. Tamam, daha o aşamaya gelmedik yani deyip işi erteledim.

Taa ki iki hafta öncesine kadar. Berrak artık bezinden rahatsız olmaya başlamıştı ve bezi bağlatmak istemiyordu. Her alt alma bir savaşa dönüp, yemediğim yumruk ve atmadığı tekme kalmamıştı. Havaların ısınması ile bende ikinci kez denemeye karar verip bezsiz bıraktım. Gayet de iyi oldu. Elbette birkaç kez altını ıslattı ama bu sefer utanıp, ıslaklıktan rahatsız oldu. Ona göre artık hissettiğinde hemen haber veriyor ve ben aferini eksik etmiyordum ( abartmadan). Sadece gece altı bezli oluyor ama ona da artık nadir yapıyor. Genelde sabah uyanınca altını açtığımda tuvalete gitmek istiyor. Gündüz uykusunda da altı açık yatıyor ve henüz kaçırmadı. 

Tabiiki herşey rayına oturana kadar daha zamanımız var. Ortalama 4-5 yaşa kadar  sürüyor ve arada kaçırmak gibi olaylar yaşanır. Bu durumlar sıklaşırsa,çocuğun psikolojik olarak bir şeyden rahatsız olup bu şekilde tepki vermesi söz konusu olabilir (taşınma, hastalık, yeni ortam, aile içi sorunları algılaması vs.). Önemli olan çocukla diyalog kurup onu anlamak ve ona bu zor dönemde bir el uzatmaktır ki onun buna çok ihtiyacı var.